«آموزش از دید ما برای فرزندان ما، شبیه نان خوردن و نفس کشیدن است.»

(حفیظ الله ابرم، رئیس هیئت مدیره پگاه)

بهره‌‏هایی از بحران

محدودیت‌‏ها و چالش‏‌های دست‌‏وپاگیر کم نبود و نیست؛ ولی کسی که به اعجاز حرکت ایمان دارد، هرگز باز نخواهد ایستاد. پگاهیان راه افتاده بودند. نظم و نسق کارها، بر دشواری‏‌ها غلبه می‌‏کرد. تقسیم اوقات جدید در ماه ثور، با یک‏سری تغییرات لازم، ارایه شد. در جریان بررسی هفته‌‏وار کلیپ‌‏های درسی، طرح‏‌های جدید، ایده‌‏های نو، تکنیک‌‏های موثر و مهارت‌‏های به‏روز بین همکاران ردوبدل می‌‏شد. شاهد خلاقیت‌‏های تحسین‌‏برانگیزی بودیم. هم از سوی دانش‌‏آموزان و هم در کار معلمان، طرح‌‏های جالب و موثر در گروه‏‌ها شریک ساخته می‏‌شد. غنای برنامه‌‏های آموزش راه دور، روند صعودی داشت. استفاده از پروگرام‌‏ها و نرم‏‌افزارهای مختلف که در تهیه و تنظیم کلیپ‌‏های درسی استفاده می‌‏شدند، برای همکاران ما عادی شده بود و سهولت‌‏های زیادی در روند کار ایجاد شده بود. البته برخی از چالش‌‏ها هنوز پابرجا بودند. با وجودی که روند کار ما را شدیدا متاثر هم می‌‏کرد اما برای حل آن‏ها کاری از دست پگاهیان ساخته نبود. برای بهبود کیفیت انترنت چه کاری از دست ما ساخته بود؟ پرچوی های برق مشکل دیگر بود. همین‌‏طور شاید هنوزهم خانواده‏‌های بودند/باشند که دسترسی کامل به درس‌‏ها نداشتند/ندارند.

اعضای شورای مدیریتی پگاه به خوبی می‌‏دانستند که اهداف آموزشی را که در شرایط تدریس حضوری می‏‌توانند تامین کنند، در تدریس راه دور ممکن و میسر نیست. از همین خاطر طرح یک برنامه جبرانی را روی دست گرفتند. این طرح برای شرایط پس از قرنتین تهیه شده است. تمام چالش‏‌ها و مشکلاتی که در جریان تدریس غیرحضوری، لاینحل مانده اند، پیش‏بینی شده و ره‌یافتی برای جبران آن در شرایطی پس از کرونا، سنجیده شده است. هرچند جزئیات آن را نمی‌‏دانم، چون هنوز همگانی نشده، اما مشوره‌‏هایی در مورد آن صورت گرفته و از تدوین آن نیز اطلاع حاصل کرده‌‏ایم.

گروه نظارت، علاوه بر نظارت و بررسی فایل‌‏های درسی معلمان، جدول‌‏هایی را هم برای نظرخواهی از دانش‏‌آموزان تهیه کردند. در این فرم‌‏ها، نظر دانش‌‏آموزان و خانواده‌ها در مورد درس‏‌های تک تک استادان خواسته شده بود. این فرم‌‏ها برای خانواده‌‏ها و دانش‌‏آموزان فرستاده شد و سپس دیدگاه‏‌ها و پیشنهادات آن‏ها جمع‌‏آوری گردید. فرم‏‌های جمع‌‏آوری‌‏شده، برای معلمان مربوطه فرستاده شد که در واقع، انعکاس دهنده‌‏ی ارزیابی والدین و دانش‌‏آموزان از جریان کارهای ما بود. در مورد جدی گرفتن پیشنهادات و تذکرات والدین و دانش‌‏آموزان نیز تاکیدها و سفارش‌‏هایی صورت گرفته بود. حالا سه اردو در یک صف بودیم و در برابر ساعقه‌‏ی قرنتین مبارزه می‌‏کردیم. با تمام ناکامی‌‏هایی هم که داشتیم، توفیقاتی قابل ملاحظه‏‌ی تا اینجای کار نصیب مان شده بود.

همه مشرف هستند که شرایط عمومی به گونه‏‌ای پیش می‏‌رود که برای بازگشایی مکاتب در زودمدت هیچ امیدی نمی‏‌رود. طرح‌‏های وزارت محترم معارف ج.ا.ا.، هم شوربختانه بیشتر شبیه جنینی در زهدان مادر است. از حال و هوای بیرون و واقعیت‌‏های جاری در جامعه، چیزی در این طرح‏‌ها دیده نمی‌‏شود. اما پگاهیان علاوه بر تنظیم پالیسی‌‏هایی برای تدریس، طرح‏‌هایی هم برای امتحان راه دور روی دست گرفتند. از تمام معلمان خواسته شد که با توجه به تمام واقعیت‌‏های تدریس غیرحضوری، طرحی مشخصی برای امتحان راه دور تهیه کنند. در فرصت یک هفته، این طرح‌‏ها گردآوری شدند. من هم به نوبه خودم، طرحی را با یک مقدمه، سه پیش‏فرض و چهار محور اساسی، تدوین کرده و به معاونت تدریسی فرستادم. این طرح‌‏ها پس از گردآوری، توسط اعضای شورای مدیریتی پگاه، توحید و تدوین شدند. در حال حاضر، پالیسی و رهنمود مشخصی برای امتحان راه دور، روی دست پگاهیان موجود است.

ابتکار ماندگاری دیگر از سوی مدیریت فرادرس پگاه، روی دست گرفته شد، مبنی براینکه سرگذشت پگاهیان در عصر کرونا را مستندسازی کنند. آقای سروش و همکارانش در مدیریت فرادرس، چهارچوب مشخصی برای مستندسازی فعالیت‌‏های معلمان پگاه در جریان تدریس غیرحضوری طراحی کردند. به تعقیب آن، معلمان پگاه، در کنار مستندات جریان رسمی تدریس شان، روایت‌‏های تصویری از پشت صحنه‏‌های تدریس شان در محیط خانه، نیز ارایه می‏‌دهند. برخی از مستندات در یوتیوب پگاه اشتراک‌‏گذاری شده و یکی از جالب‌‏ترین بخش‏‌های فعالیت‌‏های پگاهیان توسط این مستندها، ثبت و روایت خواهد شد. علاقه مندان می‌‏توانند این روایت‏‌های پشت‌‏صحنه و یا رسمی را در کانال یوتیوب پگاه دنبال کنند.

پگاهیان در حال نوشتن یک فیلم‏نامه‏‌ی دیدنی، ثبت یک تاریخچه‌‏ی درخشان، عبور از یک بحران سنگین جهانی و مهارسازی یک چالشِ سخت هستند. برآیند این ماجرا هرچه باشد، برای پگاه اما، دست‌‏آورد پرافتخار و ماندگار خواهد بود. پگاه در این مدت راهی را طی کرده‌‏است که در شرایط عادی، در پنج سال شاید طی نمی‌‏شد. بلند باد سری که در دشواری‌‏ها بلند می‌‏ماند!

به پایان آمد این دفتر، و صبحت هم‏چنان باقیست.

اویس حکمت – آموزگار مضامین علوم اجتماعی در پگاه

کابل-برچی

بهار ۱۳۹۹ خورشیدی